MT w Europie i USA

Pierwszy udokumentowany przypadek importu mastifa tybetańskiego do Europy pochodzi z 1828 roku, kiedy król Jerzy IV Hanowerski podarował dwa „Thibet mastiffy” londyńskiemu ZOO.

Ponoć Wilhelm IV Hanowerski otrzymał dwa kolejne mastify tybetańskie w 1834, ale brak na ten temat jakichkolwiek dokumentów i być może chodzi o psy podarowane jego poprzednikowi.

Wicekról Indii – Lord Charles Hardinge, który zasłynął z tego, że przeniósł stolicę Indii z Kalkuty do New Delhi, w 1847 roku przesłał w darze Królowej Wiktorii Hanowerskiej mastifa tybetańskiego o imieniu „Bhout” (lub „Bout”). Bout był doskonałym przedstawicielem swojej rasy, był psem dużym i silnym, nazywano go „psem kaszmirskim” i aż do swej śmierci w 1856 roku żył w hodowli na Zamku Windsorskim.

Bhout – 1854 rok

28–29 czerwca 1859 to data warta odnotowania, choć nie jest ona bezpośrednio związana z mastifami tybetańskimi. Wówczas w Newcastle-upon-Tyne odbyła się pierwsza na świecie wystawa psów rasowych. Wystawiono na niej tylko dwie rasy: pointery i setery, a sama wystawa była pomyślana jako dodatek mający uatrakcyjnić wystawę drobiu i zastąpić zakazaną wcześniej rozrywkę jaką były walki kogutów. Na wystawę zgłoszono 60 psów (23 pointery i 37 seterów). Wystawa odbyła się na Nowym Rynku Kukurydziany i została profesjonalnie przygotowane, psy były od siebie oddzielone w specjalnych boksach i szczegółowo oceniane. Nagrodą były dwie cenne sztuki broni z manufaktury Pana William Rochestera Pape, która później zmieniła nazwę na Bagnall and Kirkwood (firma istnieje do dziś).

Brytyjski polityki i miłośnik psów Sewallis Evelyn Shirley, sfrustrowany brakiem jasnych reguł na wystawach psów postanowił wraz z kilkoma innymi dżentelmenami w 1873 roku założyć Kennel Club – pierwszą kynologiczną organizację na świecie. Rok później powstały wówczas pierwsze księgi rodowodowe,  kodeks zasad dotyczących wystaw psów i prób pracy, zaczęto tworzyć pierwsze oficjalne wzorce ras. Rasa wielkich psów z Tybetu otrzymała oficjalną nazwę „The Tibetan Mastiff„.

Syn Viktorii, Albert Edward von Sachsen-Coburg und Gotha (później znany jako Edward VII) sprawdził dwa kolejne mastify tybetańskie. Jeden z nich nazywał się Siring i został zaprezentowany publicznie w grudniu 1875 roku w Alexandra Palace, ówczesnym londyńskim centrum sztuki i rozrywki.

W latach 1904-1906 oficer brytyjskiej armii urodzony w Indiach Sir Francis Edward Younghusband sprawdził do Wielkiej Brytanii kilka mastifów tybetańskich, w tym jednego o imieniu Bhotean, a drugiego i imieniu Lhasa. Sam Younghusband to dość mroczna postać w historii Tybetu. W 1903 wkroczył do Tybetu na czele 5 tysięcy żołnierzy uzbrojonych w strzelby i karabiny maszynowy. Pod małą wioską Guru napotkał opór tybetańskiej milicji złożonej głownie z mnichów i uzbrojonej w motyki i miecze. Większość Tybetańczyków zginęła. W sumie w trakcie kampanii Younghusbanda śmierć poniosło około 5 tysięcy Tybetańczyków. Po krótkiej okupacji Brytyjczycy się wycofali, ale stała się ona jedną z przyczyn późniejszej chińskiej inwazji na Tybet. Chińczycy bali się wzrostu zachodnich wpływów w tym rejonie.

W 1928 roku wielka miłośniczka psów, córka Barona Cozens-Hardy, Pani Irma Bailey (żona oficera brytyjskiego wywiadu Fredericka Marshmana Baileya) sprowadziła z Indii cztery lub pięć mastifów tybetańskich (Tomtru, Gyandru, Gyapon i złotą Rakpę), które dały początek pierwszej hodowli tej rasy w Wielkiej Brytanii.

Gyandu – 1930 rok

Mastif tybetański Pani Bailey była najlepszym psem ras spoza Wielkiej Brytanii na wystawie w Kensington, a także zajął pierwsze miejsce na Cruftsie. W 1931 założyła ona Stowarzyszenie Ras Tybetańskich i pierwszy wzorzec rasy dla Kennel Clubu.

Pierwszy miot urodził się ze skojarzenia Rakpy i Gyapona. Jedna z suczek z tego miotu Tonya została skojarzona z Gyambdrukiem i z tego skojarzenia urodził się Bru, który odnosił sukcesy na wystawach przed wybuchem II Wojny Światowej.

Niestety linie hodowlane Pani Bailey nie przetrwały wojennej zawieruchy…

Jednym z pierwszych mastifów tybetańskich po wojnie była urodzona w Holandii Chico (05.01.1978) czarna suka po indyjskich rodzicach: czarnym Sindoo i płowej Shebanie z hodowli „Saras”.

Chico dał początek hodowli Van Chattang Pana J.G. Ravesburga i był ojcem 3 miotów, w tym urodzonego 23 grudnia 1979 roku słynnego ANGMO RAJKUMARI Chattang zwanego Holendrem (Dutchman), który był ojcem miotów w kilku amerykańskich hodowlach (Ausables, Caloosas, Drakhyi, Qassaba, Sabine i innych).

Z kolei urodzona w 1982 roku córka Chico – BATCHA KALA van Chattang dała początek pierwszemu miotowi we francuskiej hodowli Pani Jean Beranrd Pilat: Des Mille Vallees (ojcem był Yi-Dam ERLIK, urodzony w Niemczech, po importowanych z Nepalu rodzicach Tu Bo i Saipal Blanka).

Stany Zjednoczone

W latach 50-tych parę mastifów tybetańskich otrzymał od Dalaj Lamy prezydent USA Dwight Eisenhower. Psy zamieszkały na prezydenckiej farmie w Gettysburgu i słuch po nich zaginął.

W latach 70-tych kilka mastifów tybetańskich zostało sprowadzonych do USA z Indii i Nepalu.

Pierwszy miot w Stanach Zjednoczonych urodził się w nowojorskiej hodowli Ausables w 1974 roku po rodzicach sprowadzonych z Nepalu (I Ching i Ausables Chang-Du).  Właścicielami hodowli byli Państwo Stephen i Linda Nash.

Kolejny słynny miot urodził się w 1977 roku w hodowli Langtan po importowanych z Nepalu rodzicach Jumlas Kalu of Jumla i St Mary;s Kipu of Langtan. Właścicielką hodowli Langtan była Ann Rohrer założycielka Amerykańskiego Stowarzyszenia Mastifów Tybetańskich.

Pierwsza wystawa mastifów tybetańskich odbyła się w październiku 1979 roku, ale rasa została oficjalnie uznana przez American kennel Club dopiero w styczniu 2007 roku.